İshal

Merhaba,
Son günlerde yoğun bir kusma ve ishal salgını ile karşı karşıya olduğumuzdan, kısaca ishali anlatmak istiyorum.
İshalli hastalıklar, halen ülkemizde sık karşılaşılan ve uygun tedavi edilmeğinde ölümle sonuçlanan enfeksiyon hastalıklarıdır.
İshal etkeni olan etkenler kişiden kişiye direk temasla ve gıdalar ile bulaşır. İshalden korunmanın birinci yolu, el yıkamaktır. İshalli hastalıkların çoğunda su kaybının önlenmesi, gıdaların düzenlenmesi gerekir.
İshalin birçok nedeni vardır. İnsan ve hayvan sağlığı açısından en önemli sebepler infeksiyöz hastalıklardır. İshalle beraber karın ağrısı, bulantı ve kusma da görülebilir. Sağlıklı yaşam şartlarında ve bol gıda ve su olduğunda ishalli olmak dışında sağlıklı olan bir kişi viral bir enfeksiyondan birkaç günde, en fazla bir haftada kurtulur. Buna karşın hastalıklı veya kötü beslenen kişilerde ishal ciddî sıvı kaybına yol açabilir ve tedavi olunmadığı takdirde hayati tehlike oluşturabilir.

Akut ishal
İki haftadan kısa süren ishaller olarak tanımlanır ve gastroenterit olarak da adlandırılır.
En sık görülen organizmalar Camphylobacter , Salmonella, Cryptosporidium , Giardia lamblia , Shigella (dizanteri)dır.  Virüsler, özellikle Rotavirüs çocuklarda yaygındır. Bebeklerde 2.aydan itibaren yapılan Rotavirüs aşısı, akut ishalin sıklığını ve özellikle hastaneye yatış endikasyonunu azaltmıştır.
Toksinler ve gıda zehirlenmesi ishalin nedenleri arasındadır. Bunların arasında genelde süt ürünlerini hazırlayan birisinde enfekte olmuş bir yaradan dolayı bulaşan Stafilokok ve Bacillus cereus toksinleri sayılabilir..
Parazit ve bağırsak kurtları da ishal yapabilirler ama bununla beraber olarak kilo kaybı, sinirlilik, kızarıklık ve kaşınma da olur. En sık olarak kıl kurdu görülür ve tüm ailenin tedavi edilmesi gerekir. Entamoeba histolytica'nın neden olduğu amip dizanterisi kanlı ishale neden olabilir. Uygun tıbbi bakım gerektirir.

İshal tedavisi

1. Vücudun su oranı korunmalıdır. İshalin her türü için, hatta dizanteri için dahi bu en uygun tedavidir. İshalli çocuklarda sıvı kaybını karşılamak için su ve sulu içecekler verilmelidir. Ayran, çorba, meyve suyu verilebilir. Fakat henüz anne sütünden başka gıdası  olmayan bebekler, daha fazla emzirilmelidir.
2. Beslenmeye devam edilmelidir. Düzenli olarak, sık ve küçük öğünler şeklinde yemek yenmeldir. Çok hızlı yenmemeli ve içilmemelidir.  Anne sütü içen bebekler, daha sık emzirilmeli, anne sütü almayan bebeklerde ise beslenme önceden olduğu gibi devam ettirilmelidir.
3. Bazen, özellikle çocuklarda, su kaybı hayati tehlike yaratabilir ve damardan sıvı verilmesi gerekebilir.
4. Eğer ishalin nedeninin bir bakteri olduğundan şüpheleniliyorsa ve kişi tıbben hastaysa antibiyotik kullanımı gerekebilir.
5. Beslenme düzenlemesi.  Kaçınılması veya en aza indirilmesi gereken yiyecekler, kırmızı et, yağlı veya kızartma yemekler, süt ürünleri, çikolata, kahve.
6. Hijyen ve izolasyon hastalığın yayılmasını engeller. Tuvaletten sonra eller sabunlanmalı ve kirli sular kullanılmamalıdır. İçme suyunu kaynatarak verilmesinde fayda vardır.

Dr. SABAHAT KARAKAŞLILAR